پولبک چیست و چگونه با استفاده از آن ترید کنیم؟
در هنگام ترید کردن افراد به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک عده آنهایی هستند که خیلی با عجله و بدون فکر کردن زیاد وارد بازار می‌شوند و دسته دیگر افرادی هستند منتظر موقعیت مناسب میمانند تا در شرایط بهتری وارد بازار شوند. شرایطی که حاشیه ضرر کمتر شده و حاشیه سود نیز افزایش می‌یابد.
کاربرد پولبک دقیقا همین است. اینکه بتواند شما را در جایی بهتر نسبت به زمانی که تازه یک شکست (Breakout) انجام شده است وارد بازار کند. زمانی که شما در یک پولبک وارد بازار می‌شوید و قیمت در مسیر مدنظرتان پیشروی کند، حاشیه سود بیشتری خواهید داشت. همچنین حتی اگر بازار خلاف جهت شما حرکت کند نیز باز هم نسبت به سایر افراد ضرر کمتری خواهید کرد.
در این مطلب از آکادمی چارتیکس قصد داریم تا شما را با پولبک و انواع آن و همچنین تکنیک‌های ترید بر اساس پولبک‌ها آشنا کنیم. بنابراین توصیه می‌کنیم به هیچ عنوان این مطلب جذاب و کاربردی را از دست ندهید!
پولبک چیست و چرا در بازار رخ میدهد؟
(Pullback) پولبک که با نام ریتست (Retest) نیز شناخته می‌شود به یک حرکت برگشتی اشاره دارد که معمولا بعد از شکست‌ها (Breakouts) در بازار رخ میدهد. پولبک می‌تواند روی هر سطح حمایت یا مقاومت استاتیک (سطوح افقی) یا داینامیک (خطوط روند) بوقوع بپیوندد. بنابراین هرجایی که شکستی انجام شود، احتمال وقوع پولبک نیز وجود دارد.
اما سوال دیگر این است که فلسفه رخ دادن پولبک‌ها چیست؟ معمولا زمانی که یک سطح شکسته می‌شود و بازار با قدرت بالا از آن سطح عبور میکند، پس از مدتی “برداشت سود” (Profit Taking) توسط افرادی که در جهت درست بازار بوده‌اند آغاز می‌شود. همچنین تریدرهای بزرگ بازار یعنی بانک‌ها نیز که نتوانسته‌اند تمام پوزیشن‌های خود را به دلیل حجم سنگین معاملات‌شان در بازار قرار دهند، قیمت را مقداری برمیگردانند تا باقیمانده حجم معاملات خود را در قیمت‌های بهتری اجرا کنند. به همین دلیل است که شاهد حرکت برگشتی به سمت سطح شکسته شده هستیم.
آشنایی با انواع پولبک‌ها
به طور کلی در بازار ۳ نوع پولبک داریم که شامل موارد زیر می‌شوند:
- پولبک عادی (Normal Pullback)
- پولبک داخلی (Inside Pullback)
- پولبک خارجی (Outside Pullback)
پولبک عادی: پولبک عادی به پولبکی گفته می‌شود که با برخورد به سطح شکسته شده برگشت کرده و در مسیر مدنظر پیشروی میکند.
در مثال مربوط به پولبک عادی که در نمودار بیت کوین در تایم فریم ۱ ساعته می‌باشد مشاهده می‌کنید که قیمت بعد از شکست سطح مقاومتی با یک کندل قدرتمند، با حرکت اصلاحی و بسیار آرام به سمت سطح شکسته شده برگشته و بعد از آن با قدرت بالا در جهت شکست پیشروی کرده است.
پولبک داخلی: این پولبک بعد از اینکه به سطح شکسته شده رسید، میزان نفوذ خود را افزایش میدهد و سپس برگشت میکند. معمولا دلیل رخ دادن چنین حالتی این است که قیمت به یک ناحیه داخلی جا افتاده (مثل اوردر بلاک) رسیده و سپس برمیگردد. این مورد را در مطلب مربوط به تکنیک آماده سازی قبل از شکست به طور کامل توضیح داده‌ایم.
پولبک‌های داخلی کمی خطرناک بوده و برای ترید کردن بر اساس آنها باید با احتیاط کامل (مدیریت سرمایه و حجم معاملات) اقدام کنید. چرا که احتمال نامعتبر شدن پولبک و شکل گیری یک شکست جعلی (Fakeout) وجود دارد.
در صورتی که با مفاهیمی مانند اوردر بلاک، تکنیک آماده سازی قبل از شکست و شکست‌های جعلی آشنایی ندارید، مطالب زیر از آکادمی چارتیکس را از دست ندهید.
تکنیک آماده سازی قبل از شکست (Pre-Breakout)
در تصویر بعدی که نمودار طلای جهانی در تایم فریم ۳۰ دقیقه را نشان میدهد می‌بینیم که قیمت بعد از شکست پرقدرت سطح حمایتی، به سمت آن پولبک زده اما در یک حرکت ناگهانی به بالای سطح شکسته شده برگشته است. حتی اگر دقت کنید قیمت بعد از انجام پولبک داخلی حتی تا آخرین سقف موجود در این ناحیه نیز حرکت کرده است. با این حال اگر شما بر اساس این پولبک پوزیشن فروش گرفته باشید و حد ضرر خود را بالای آخرین سقف قرار داده باشید، متحمل زیان نمی‌شوید.
پولبک خارجی: به پولبکی گفته می‌شود که با مقداری فاصله از سطح شکسته شده شروع به برگشت میکند. در واقع با این حرکت افرادی که منتظر پولبک عادی و یا پولبک داخلی بوده‌اند را جا میگذارد. دلیل این نوع از پولبک‌ها نیز می‌تواند به دو دلیل باشد. دلیل اول هیجان بازار و وجود سفارشات قدرتمند قبل از رسیدن قیمت به سطح شکسته شده است. و دلیل دوم نیز مربوط به وجود نواحی عرضه و تقاضا (مثل RBR یا DBD) قبل از سطح شکسته شده می‌باشد که قیمت با برخورد به آنها دچار برگشت می‌شود.
در تصویر بعدی که از نمودار ارز دیجیتال TON می‌باشد مشاهده می‌کنید که قیمت بعد از تشکیل یک الگوی سر و شانه و شکست پرقدرت خط گردن الگو در حال پولبک بوده است اما با مقداری اختلاف نسبت به سطح شکسته شده (حدودا ۱۰ سنت) برگشت کرده و حرکت صعودی را از سر گرفته است.
چرا پولبک‌ها عمل می‌کنند؟
معمولا در طی پروسه پولبک چند اتفاق رخ میدهد که می‌تواند منجر به عمل کردن پولبک‌ها شود. در ادامه این موارد را بر اساس سناریوی شکست یک سطح حمایتی بررسی خواهیم کرد.
خروج خریداران به دام افتاده
زمانی که قیمت به سطح حمایتی میرسد، بعضی از تریدرها اقدام به خرید می‌کنند. اما زمانی که سطح شکسته می‌شود به اشتباه خودشان پی برده و منتظر فرصتی برای خروج از بازار هستند. وقتی پولبک انجام می‌شود و ضرر آنها کم شده (یا صفر می‌شود) به دنبال خروج از پوزیشن اشتباه خواهند بود. بنابراین فرصت را مناسب دیده و شروع به بستن پوزیشن‌های خرید خود می‌کنند.
زمانی که یک پوزیشن خرید در بازار بسته می‌شود (یا اصطلاحا آفست می‌شود) در واقع یک پوزیشن خلاف جهت آن یعنی فروش در بازار اجرا شده است. بنابراین فشار فروش بر اثر بسته شدن پوزیشن‌های خرید افزایش می‌یابد.
ورود در قیمت‌های بهتر
بعضی از تریدرها بعد از مشاهده شکست سطح حمایتی بلافاصله اقدام به گرفتن پوزیشن فروش نمی‌کنند. در واقع بریک آوت تریدر نیستند و منتظر میمانند تا ابتدا از شکست مطمئن شوند و سپاس اقدام کنند. در صورتی که شکست معتبری ایجاد شود، قیمت معمولا از سطح شکسته شده فاصله می‌گیرد. زمانی که این اتفاق رخ دهد، حاشیه زیان افزایش پیدا کرده و حاشیه سود نیز کم می‌شود. بنابراین جای مناسبی برای گرفتن پوزیشن فروش نیست. به همین دلیل تریدرها منتظر میمانند تا بازار حرکت پولبک را انجام دهد و به سطح شکسته شده (یا حداقل نزدیکی آن) برسد. سپس پوزیشن‌های فروش خود را اجرا می‌کنند. بنابراین در اینجا نیز یک فشار فروش دیگر به بازار وارد می‌شود.
افزایش حجم پوزیشن‌های فروش
برخی افراد نیز حجم معاملاتی خود را به دو یا چند بخش تقسیم کرده و یک بخش از آن را در زمان شکست سطح حمایتی وارد بازار می‌کنند و بخش دیگر را بعد از اینکه بازار پولبک خود را به سطح تکمیل کرد. در واقع دلیل آنها این است که شاید بازار با یک حرکت پرقدرت از سطح حمایتی عبور کند و پولبکی انجام نشود. بنابراین بخشی از حجم معامله اصلی خود را در زمان شکست وارد بازار می‌کنند تا از حرکت احتمالی بازار جا نمانند. در اینجا نیز فشار فروش دیگری به بازار وارد می‌شود.
در بخش بالا به سه موردی اشاره کردیم که می‌توانند منجر به عمل کردن پولبک‌ها شوند. با این حال باز هم باید توجه داشته باشید که همه پولبک‌ها لزوما موفقیت آمیز نخواهند بود و ممکن است بازار به زیر سطح شکسته شده برگردد و پولبک را به طور کامل نامعتبر کند.
انواع ساختارهای حرکتی پولبک‌ها
علاوه بر ساختارهای کلی پولبک‌ها که در بالا به آنها اشاره کردیم (عادی، داخلی و خارجی)، خود حرکت پولبک نیز می‌تواند به ۳ شکل مختلف انجام شود. این ساختارهای حرکتی شامل موارد زیر می‌شوند:
- پولبک‌های تند و تیز (Spike Pullbacks)
- پولبک‌های فشرده (Compressed Pullbacks)
- پولبک‌های پیچیده و دو گامی (2Legged Pullbacks)
در ادامه به بررسی هر سه این ساختارها خواهیم پرداخت.
پولبک‌های تند و تیز (Spike Pullbacks)
از جمله خطرناک‌ترین انواع پولبک‌ها هستند. همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم، حرکت پولبک معمولا به دلیل برداشت سود تریدرها از بازار اتفاق می‌افتد و به همین دلیل یک ماهیت اصلاحی دارد. اما زمانی که بعد از شکست قیمت با یک حرکت تند و تیز (کندل‌های پرقدرت) به سمت سطح شکسته شده برمیگردد، این دیگر یک حرکت اصلاحی نیست و به احتمال زیاد سفارشات قدرتمندی وجود داشته‌اند که باعث این حرکت تند و تیز شده‌اند. بنابراین زمانی که پولبک به شکل خطرناکی انجام می‌شود بهتر است یا به طور کلی ترید نکنید و یا با احتیاط کامل و حجم بسیار کم اقدام کنید.
در تصویر زیر نمونه‌ای از یک پولبک تند و تیز را مشاهده می‌کنید که باعث نامعتبر شدن پولبک شده است و در صورتی که بر اساس آن اقدام به پوزیشن گیری میکردید با زیان مواجه می‌شدید.
در تصویر بالا که نمودار ۳۰ دقیقه آبشده جهانی را نشان میدهد مشاهده می‌کنید که قیمت قبل از شکست سطح مقاومتی یک بار به شکل پرقدرت ریجکت شده (همان پس زده شدن قیمت) و بعد از آن با چند کندل صعودی موفق به شکست سطح شده است. با این حال بعد از انجام شکست، قیمت با چند کندل نزولی قوی به زیر سطح شکسته شده برگشته و در نهایت نیز بازار شروع به ریزش کرده است.
پولبک‌های فشرده (Compressed Pullbacks)
بهترین نوع پولبک در واقع همین پولبک فشرده است. در طی این حرکت ما شاهد یک ساختار اصلاحی و ضعیف از کندل‌ها هستیم که به سمت سطح شکسته شده برگشت کرده‌اند. به بیان ساده اینطور در نظر بگیرید که سطح مدنظر ما با یک یا دو کندل پرقدرت شکسته شده و سپس با چندین و چند کندل ضعیف به سمت سطح شکسته شده برمیگردد. در این حالت میگوییم که با یک پولبک فشرده روبرو هستیم.
در تصویر زیر نمودار ارز دیجیتال VeChain را در تایم فریم روزانه مشاهده می‌کنیم که بعد از شکسته شدن یک سطح COP به سمت آن برگشته است. اگر به ساختار حرکتی که به سمت سطح نارنجی رنگ برگشته دقت کنید میبینید که نسبت به حرکت نزولی که منجر به شکست سطح شده، ساختار بسیار ضعیفی دارد. همچنین در موج آخر حرکت یک ساختار کانالیزه باریک را می‌بینیم که نشانه دیگری از ضعیف بودن این حرکت است. پس از آن نیز شاهد ریزش قیمت هستیم.
پولبک‌های پیچیده (Complex Pullbacks)
پولبک پیچیده که با نام “پولبک دو گامی (Two Legged)” نیز شناخته می‌شود به حالتی از حرکات پولبک اشاره دارد که شامل دو حرکت اصلی و یک حرکت اصلاحی می‌باشد. به عنوان مثال زمانی که یک سطح مقاومتی شکسته می‌شود و قیمت شروع به پولبک زدن میکند، شاهد دو حرکت نزولی اصلی و یک حرکت صعودی اصلاحی خواهیم بود. به همین دلیل به این حرکت پولبک دو گامی گفته می‌شود. معمولا اگر این پولبک بیش از دو گام انجام شود دیگر جزو پولبک پیچیده نخواهد بود و به عنوان پولبک فشرده در نظر گرفته خواهد شد.
بیاید یک بار دیگر به مثالی که در قسمت پولبک‌های فشرده داشتیم نگاه کنیم. اگر به ساختار این حرکت دقت کنید میبینید که یک پولبک پیچیده نیز داریم که از دو گام اصلی و یک گام اصلاحی تشکیل شده است.
چگونه می‌توانیم با استفاده از پولبک‌ها ترید کنیم؟
به طور کلی برای ترید بر اساس پولبک‌ها دو دیدگاه وجود دارد. این دیدگاه‌ها عبارتند از:
- دیدگاه تهاجمی
- دیدگاه محافظه کارانه
دیدگاه تهاجمی
بر اساس دیدگاه تهاجمی زمانی که قیمت به سطح شکسته شده برمیگردد، بدون در نظر گرفتن هیچ سیگنال خاصی اقدام به ترید در جهت شکست خواهیم کرد. این روش مزایا و معایب خود را دارد. به عنوان مثال اگر شکستی که انجام شده است یک شکست جعلی باشد، شما به دام افتاده و متضرر خواهید شد. اما در صورتی که پولبک به درستی عمل کند، شما تقریبا از ابتدای حرکت را شکار کرده‌اید و قطعا سود بیشتری نسبت به حالت محافظه کارانه خواهید بدست خواهید آورد.
دیدگاه محافظه کارانه
دیدگاه محافظه کارانه دقیقا حالت معکوس دیدگاه تهاجمی است. در این روش ما سعی می‌کنیم تا با مشاهده نشانه‌ها و سیگنال‌های تکنیکالی ابتدا پولبک را تایید کرده و سپس اقدام به ترید کنیم. این روش نیز مزایا و معایب خود را دارد. به عنوان مثال اگر پولبک به درستی عمل کند و شما منتظر نشانه‌های تاییدی باشید، ممکن است بخش ابتدایی حرکت بازار را از دست بدهید. در این حالت احتمالا باید حد ضرر بیشتری قرار دهید و حد سود شما نیز کاهش پیدا میکند. اما مزیت این روش نیز این است که در اکثر موارد جلوی گرفتار شدن شما در شکست‌های جعلی را خواهد گرفت.
با این حال توصیه ما این است که به صورت خام و صرفا بر اساس اینکه قیمت به سطح شکسته شده پولبک زده است اقدام به ترید نکنید و سیگنال‌های تکنیکالی دیگر را نیز مدنظر قرار دهید.
چگونه پولبک‌ها را به صورت تایید شده ترید کنیم؟
برای انجام این کار بهترین روش استفاده از تریگرهای تکنیکالی است. یعنی زمانی که قیمت به سطح شکسته شده پولبک زد به دنبال تریگرها یا همان نشانه‌های تکنیکالی باشیم. قبلا در آکادمی چارتیکس به صورت جامع و کامل در مورد انواع تریگرهای تکنیکالی صحبت کرده‌ایم. این مطلب را می‌توانید از طریق لینک زیر مطالعه نمایید. آشنایی با انواع تریگرها و اهمیت آن در معاملات
اما به عنوان یک نکته تکمیلی حالت دیگری برای تایید پولبک‌هایی وجود دارد که به آنها شک دارید. در این روش ما از شکسته شدن کف یا سقف پولبک برای تایید آن استفاده می‌کنیم. به عنوان مثال فرض کنید قیمت یک سطح حمایتی را شکسته و به آن پولبک زده است. در این حالت قیمت یک کف زیر سطح حمایتی شکل داده است. اکنون برای تایید این پولبک می‌توانید منتظر باشید تا قیمت، کفی که زیر سطح حمایتی شکل داده است را بشکند. در حالت معکوس زمانی که قیمت یک سطح مقاومتی را میشکند و به آن پولبک میزند، یک قله در بالای آن شکل میدهد. حالا با شکست این قله می‌توان پولبک را تایید شده در نظر گرفت.
البته برای استفاده از این روش باید یک نکته مهم را در نظر بگیرید. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که عمق قله یا کفی که بعد از شکست سطح مقاومت یا حمایت شکل می‌گیرد نباید زیاد باشد. چون در این صورت هم ورود شما دیر هنگام خواهد بود و هم حد ضرری که باید برای پوزیشن معاملاتی خود تعیین کنید زیاد خواهد بود.
در مثال بعدی که مربوط به نمودار آبشده جهانی در تایم فریم ۱ ساعته می‌باشد می‌بینیم که قیمت موفق به شکست یک سطح مقاومتی (که در واقع خط گردن الگوی سر و شانه می‌باشد) شده است. پس از شکسته شدن این سطح یک پولبک خارجی (Outside Pullback) نیز به آن انجام شده است. همانطور که گفتیم پولبک خارجی می‌تواند نشانه‌ای مبنی بر وجود قدرت بالا در بازار باشد.
در این شرایط ما می‌توانیم برای تایید این پولبک، از شکسته شدن سقف آن استفاده کنیم. یعنی زمانی که قیمت از سقف پولبک عبور کرد وارد بازار شویم. در این حالت می‌توانید یک دستور Buy-Stop در بالای سقف پولبک قرار دهید تا در صورتی که بازار پرقدرت به سمت بالا حرکت کرد (مانند همین مثال)، پوزیشن خرید شما اجرا شود.
جمع بندی
در این مطلب از آکادمی چارتیکس سعی کردیم تا شما را با انواع پولبک‌ها و ساختارهای حرکتی آن و همچنین چگونگی استفاده از آنها آشنا کنیم. به یاد داشته باشید که بهترین نوع پولبک برای ترید، پولبک‌های فشرده هستند و بدترین نوع آنها نیز پولبک‌های تند و تیز! همچنین پس از شکل گیری پولبک و قبل از اینکه برای ترید در جهت شکست اقدام کنید بهتر است از تریگرهای تکنیکالی نیز به کم کردن میزان خطا استفاده کنید. چرا که ممکن است پولبکی که شکل گرفته است در نهایت منجر به یک شکست جعلی شود.
